Trong một trò chơi có nhịp độ nhanh như bóng đá, việc đảm bảo tính công bằng và chính xác luôn là thử thách lớn đối với các trọng tài. Chính vì thế, sự ra đời của công nghệ VAR được xem là bước tiến mang tính cách mạng, giúp hạn chế sai sót và mang lại sự minh bạch cho các trận đấu đỉnh cao. Vậy chính xác thì nguồn gốc và các tình huống được sử dụng công nghệ VAR là gì? Cùng Cakhia giải đáp cụ thể qua bài viết sau đây nhé!
Tìm hiểu công nghệ VAR là gì?
VAR (Video Assistant Referee) hay còn gọi là trợ lý trọng tài video, là hệ thống hỗ trợ các trọng tài chính trong việc đưa ra quyết định bằng cách sử dụng hình ảnh quay lại từ nhiều góc độ khác nhau.
Nguồn gốc
Ý tưởng áp dụng công nghệ video trong bóng đá được đưa ra từ khá lâu, nhưng phải đến năm 2016, Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (IFAB) mới chính thức phê duyệt và thử nghiệm công nghệ này trong một trận đấu của giải nhà nghề Mỹ (MLS). Sau thời gian kiểm nghiệm, VAR được đưa vào sử dụng rộng rãi ở các giải đấu lớn, trong đó đáng chú ý là World Cup 2018 tại Nga – nơi VAR chính thức góp mặt lần đầu trong lịch sử giải đấu danh giá này.
Cách bố trí hệ thống VAR trên sân
VAR được đặt trong phòng điều khiển riêng, tách biệt với sân thi đấu. Hệ thống này kết nối với hàng chục camera quanh sân, gồm cả camera quay siêu chậm và camera chuyên theo dõi việt vị để ghi lại mọi chi tiết. Hình ảnh từ các camera được truyền về trung tâm điều hành (VOM), nơi có nhóm trọng tài video làm việc liên tục. Một người giữ vai trò chính, phối hợp cùng các trợ lý (AVAR) để quan sát, phát hiện lỗi và hỗ trợ trọng tài trên sân khi cần.
Quy trình sử dụng VAR trên sân
Khi có tình huống nghi ngờ, tổ VAR liên lạc với trọng tài chính qua bộ đàm. Nếu cần xem lại, trọng tài ra hiệu bằng cách vẽ hình chữ nhật trong không khí rồi đến khu vực đặt màn hình để theo dõi lại tình huống ở nhiều góc quay. Sau khi xem, trọng tài chính là người đưa ra quyết định cuối cùng, đảm bảo tính chính xác mà vẫn giữ nhịp trận đấu.
Vai trò
Công nghệ VAR là gì và vai trò của nó đối với môn thể thao Vua có gì đặc biệt? Sự phát triển của VAR là minh chứng rõ ràng cho việc bóng đá đang dần kết hợp giữa sức mạnh con người và công nghệ. Không thể phủ nhận rằng VAR đã, đang và sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hành trình hướng đến một nền bóng đá công bằng, minh bạch và hiện đại hơn.
Những tình huống được phép sử dụng VAR là gì?
Dù có vai trò quan trọng, VAR không được phép can thiệp vào mọi tình huống trên sân. Hệ thống này chỉ được dùng trong bốn nhóm tình huống cụ thể:
- Bàn thắng: VAR được dùng để xác định xem bàn thắng có hợp lệ hay không. Ví dụ, nếu có tình huống việt vị, kéo áo hoặc phạm lỗi trong quá trình ghi bàn, bàn thắng có thể bị hủy. Trong nhiều trận đấu, chỉ cần cầu thủ việt vị vài centimet thì bàn thắng cũng không được công nhận.
- Phạt đền (Penalty): Đây là khu vực VAR được dùng nhiều nhất. Khi có tranh cãi về việc có nên thổi phạt đền hay không, trọng tài có thể tham khảo VAR để đưa ra quyết định chính xác hơn.
- Thẻ đỏ trực tiếp: VAR chỉ được sử dụng trong các trường hợp thẻ đỏ trực tiếp, không áp dụng cho thẻ vàng thứ hai. Những hành vi bạo lực, phạm lỗi nghiêm trọng hoặc cản người ghi bàn rõ ràng sẽ được kiểm tra lại qua VAR trước khi trọng tài ra quyết định.
- Nhận diện sai lầm: Trong thực tế, có không ít trường hợp trọng tài xử phạt nhầm người. VAR giúp khắc phục vấn đề này bằng cách xác định chính xác cầu thủ phạm lỗi.
VAR hoạt động như thế nào trong thực tế?
VAR đã mang đến nhiều khoảnh khắc gây tranh luận nhưng đồng thời cũng giúp cứu vãn nhiều quyết định sai lầm. Một ví dụ đáng nhớ là ở vòng bảng World Cup 2018, trận đấu giữa Tây Ban Nha và Morocco. VAR đã xác định bàn thắng gỡ hòa của Tây Ban Nha là hợp lệ sau khi kiểm tra lỗi việt vị, giúp đội bóng này giành vé vào vòng trong. Đây được xem là một minh chứng cho hiệu quả của công nghệ này trong việc bảo đảm công bằng cho các đội bóng.
Tại các giải đấu hàng đầu như Premier League, La Liga, Serie A hay Champions League, VAR hiện đã trở thành công cụ quen thuộc. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi về cách vận hành và thời điểm can thiệp. Một số ý kiến cho rằng VAR khiến trận đấu bị gián đoạn, làm mất cảm xúc khi cầu thủ ghi bàn mà phải chờ vài phút mới biết bàn thắng có được công nhận hay không.
Ưu điểm và hạn chế của VAR là gì?
Cakhia TV không thể phủ nhận, VAR giúp giảm đáng kể sai sót của trọng tài tác động đến kết quả bóng đá hôm nay. Theo thống kê của FIFA, tỉ lệ quyết định chính xác trong các trận đấu có VAR đạt hơn 98%, cao hơn nhiều so với trước đây. Điều này thể hiện bước tiến lớn trong việc hiện đại hóa bóng đá.
Tuy vậy, VAR cũng không phải hoàn hảo. Có những pha bóng mà ngay cả khi xem đi xem lại, các chuyên gia vẫn bất đồng quan điểm. Việc sử dụng VAR quá thường xuyên đôi khi làm gián đoạn nhịp độ trận đấu, ảnh hưởng đến cảm xúc của người xem. Thêm vào đó, chi phí triển khai hệ thống camera và trung tâm điều hành rất cao, khiến nhiều giải đấu nhỏ chưa thể áp dụng rộng rãi.
Tổng kết
Trên đây là toàn bộ các thông tin lý giải công nghệ VAR là gì mà nhiều người quan tâm. Nhờ có công nghệ này, những giọt nước mắt oan ức của cầu thủ, những quyết định sai lầm khiến cả đội bóng phải trả giá nặng nề đã phần nào được hạn chế. Và dù công nghệ này chưa hoàn hảo tuyệt đối, nó vẫn là biểu tượng của bước tiến công nghệ trong thể thao – nơi công bằng được tôn vinh và mọi chiến thắng đều được xác lập bằng nỗ lực thật sự trên sân cỏ.